De functie van het ego

Het id, ego en superego

Het is van belang de eigenlijke functie van het ego te kennen, zodat we op de juiste manier gebruik kunnen maken van het ego, niet alleen tijdens droomwerk, maar ook in ons dagelijkse leven. Verder vind ik het van belang om de -veelal negatieve- lading die met de term ‘ego’ verbonden is, te neutraliseren. Een gezond ego, voldoende ik-sterkte en draagkracht zijn immers onontbeerlijk in het leven. Ik geef hier toelichting op de verschillende termen en het belang van droomwerk als het gaat om de functie van het ego en het verband met het Zelf.

Het id, superego en ego volgens Freud

Ego volgens Freud

Eerst enige toelichting op het begrip ‘ego’: Het ego (Latijns voor ‘ik’) kun je beschouwen als het centrum van de persoonlijkheid, die zich vanaf de kindertijd ontwikkelt. Volgens Freud is het ego dat deel van de menselijke psyche, dat je zou kunnen zien als een soort bemiddelaar tussen het id (het primitieve, instinct-gedreven deel van de psyche) en het superego (dat staat voor onze morele en ethische neigingen, die verbonden zijn met de waarden en normen van onze cultuur en samenleving). Je ego omvat je identiteit, je aangenomen zelfbeeld en de bijbehorende rollen.

De functie van het ego

Het ego heeft een belangrijke functie met betrekking tot het sociale verkeer en het functioneren in de maatschappij. Het heeft tevens een keuze-makende functie en richt de bewustheid. Idealiter werkt het ego door de rede, het menselijke denkvermogen. Filosofen onderscheiden twee manieren van denken: het subjectieve denken (gebaseerd op meningen) en de filosofische methode (gericht op het streven naar ware kennis). Lao-Tzu (een Chinees filosoof en mysticus, die vermoedelijk leefde in de periode rond 600-500 v.C.) waarschuwde met name voor het subjectieve denken, dat ook wel ’the monkey mind’ wordt genoemd. Zie ook: http://shelter36.nl/blog/lao-tzu-en-the-monkey-mind/

Verwarring

Vaak blijkt dat het ego een onafhankelijke positie heeft ingenomen, verbonden met subjectieve gedachten, overtuigingen, patronen en gedrag, die het leven van de persoon in hoge mate beïnvloeden en een eenzijdige gerichtheid veroorzaken. Feitelijk is het ego verstoort en een eigen leven gaan leiden. In de filosofie van Lao-Tzu wordt dit verwarring genoemd. De geest is volledig in de war en verkeert in chaos. Het is de situatie die we op collectief vlak wereldwijd waarnemen.

Droomwerk en het Zelf

Door droomwerk toe te passen gaan we gericht op zoek naar heelheid en verbinding met de essentie. We scheppen helderheid in de chaos van het verstoorde ego. We ontwikkelen draagkracht in onszelf en werken toe naar een evenwicht, waarbij we ons gecenterd weten. Dit betekent dat we ons niet langer laten afleiden door het subjectieve denken, maar deze weten te relativeren en zo realistischer te worden met betrekking tot zaken, die het subjectieve beleven overstijgen. We beseffen dat het ego wel degelijk een belangrijke functie heeft, maar dat we deze dienen af te stemmen op het archetype van het Zelf. Volgens C.G. Jung was het archetype van het Zelf zowel het centrum als de totaliteit van de psyche. Het Zelf is collectief. Het ego en het persoonlijke onbewuste kunnen als gescheiden en uniek worden beschouwd. Er bestaan parallellen met de Droomyoga (een Tibetaans boeddhistische traditie), waar men ervan uitgaat dat karmische sporen uniek en persoonlijk zijn. In een tekst over dromen van St. Bodhisattva staat het volgende: ‘Karmische sporen zijn de gevolgen van handelingen, die in het mentale bewustzijn blijven zitten en onze toekomst beïnvloeden. Het zijn innerlijke of uiterlijke gedragspatronen, een bepaalde manier van denken en ingeslepen reacties. Zij dicteren niet alleen onze emotionele reactie op een situatie maar ook onze intellectuele starheid.’ Kortom: Het verstoorde ego is niet afgestemd op het Zelf en daar dus ook niet dienstbaar aan. De eigenlijke functie van het ego is immers uit beeld geraakt. Het is dus van belang voor ieders groei, ontwikkeling en welzijn om daar verandering in te brengen.

Door met dromen te werken kunnen we het ego transformeren en de functie die het daadwerkelijk heeft, herstellen. Het ego is dan in staat zich dienstbaar op te stellen ten behoeve van het Zelf. Dit wordt ook wel de ontwikkeling van de ego-zelf-as genoemd.

Lao Tzu op een os, Ming Dynastie

Ik-sterkte en draagkracht

Om het droomwerk op een zinvolle manier te kunnen beoefenen is ik-sterkte en draagkracht nodig. Er is namelijk een stevige basis nodig om de communicatie en samenwerking met de droom aan te gaan. Een gezond ego kan die basis leveren. Tegelijkertijd kan droomwerk van grote waarde zijn om die gewenste ik-sterkte en draagkracht te realiseren. Kortom: dit mes snijdt aan twee kanten.

Meerder links

Hieronder plaats ik meerdere links naar teksten met betrekking tot het ego, de persona en de positieve impact van droomwerk op de ontwikkeling van de ego-zelf-as :

Veel inzicht en inspiratie gewenst, Francis-ca te Brake, Shelter36.nl

1 reactie

  1. Pingback: Thema-workshops inhoudelijk – Shelter36.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.